نرخ ارز حقیقی نشانگر نسبت قیمت کالاهای قابل مبادله به قیمت کالاهای غیرقابل مبادله و یکی از نماگرهای کلیدی در اقتصاد ایران است که در سالهای اخیر جهشهای چشمگیری داشت. در تحقیق حاضر با درنظر گرفتن چهار مکانیسم اثر قیمتی (تغییر قیمت نسبی انرژی)، اثر مقیاس (تغییر حجم اقتصاد)، اثر ترکیبی (تغییر ترکیب فعالیتهای اقتصادی) و اثر تکنیکی (تغییر بهرهوری)، آثار تکانههای نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی اقتصاد ایران به عنوان یکی از شاخصهای مهم اقتصادی-زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. پس از مدلسازی الگوی تحقیق بهوسیله روش خودرگرسیون برداری ساختاری با دادههای سالهای 1395-1353، نتایج نشان میدهد که افزایش نرخ ارز حقیقی از کانال اثر قیمتی و اثر مقیاس شدت انرژی را کاهش میدهد، در مقابل اثر تکنیکی آن باعث افزایش شدت انرژی میشود. ضمن اینکه اثر ترکیبی معناداری مشاهده نشد. نهایتاً به دلیل غالب بودن اثر تکنیکی مثبت، برآیند اثر نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی در دوره مورد بررسی مثبت بوده و در نتیجه با کاهش ارزش حقیقی ریال و ثبات سایر شرایط، شدت انرژی افزایش مییابد. دلایل این پدیده را میتوان افزایش قیمت نسبی تجهیزات و تکنولوژیهای با کارایی انرژی بیشتر (هم برای مصرفکننده و هم تولید کننده، که عمدتاً وارداتی هستند) و همچنین افزایش قاچاق انرژی دانست که منجر به افزایش شدت انرژی میشوند.
Yavari K, Biabany Khameneh K. The Effects of Real Exchange Rate Shocks on Energy Intensity: Case of Iran. Quarterly Journal of Energy Policy and Planning Research 2019; 5 (4) :7-32 URL: http://epprjournal.ir/article-1-721-fa.html
یاوری کاظم، بیابانی خامنه کاظم. اثرات تکانه های نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی: مورد ایران. فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری وبرنامه ریزی انرژی. 1398; 5 (4) :7-32