یکی از مهمترین نهادهها در تمام بخشهای اقتصادی هر کشور آب است. راهحل کمبود منابع آب در ایران، اتخاذ تدابیری است که ساختار اقتصادی و الگوی مصرف آب را تغییر دهد. قیمت گذاری آب و تعیین تعرفههای مناسب، ابزاری قوی برای مدیریت تقاضا و بهترین رویکرد برای بهبود تخصیص و تشویق به حفاظت از منابع آبی است. از سال 1400در قانون بودجه ضوابطی برای بخشودگی، معافیت و تخفیف تعرفهها ابلاغ گردید که طبق آن برخی از مشترکین از دادن هزینه آب مصرفی معاف شدند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تعرفه های رایگان بر میزان مصرف تنظیم شده است. جامعه آماری مورد بررسی شامل مشترکان شهری و روستایی کلیه شهرستانهای استان خراسان جنوبی در بخش خانگی است. دوره پژوهش سالهای 1398 تا 1401 (48 ماه و 24 دوره) را شامل میشود. در انجام تحقیقات از آزمون tو آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شده است. طبق نتایج حاصله متوسط مصرف مشترکین این طرح، از متوسط مصرف استان بالاتر است و بر خلاف انتظار حتی در تعطیلی های مربوط به کرونا نیز میزان مصرف مشترکین مراکز آموزشی و مذهبی کاهش نیافته است که بیانگر استفادههای غیر ضروری در این بخشها است و لذا متاسفانه طرح تعرفههای رایگان به صورت موجود، مشترکان را به کاهش مصرف تشویق نکرده و فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب را در جامعه و بین مشترکین مربوطه ترویج نمیکند. تعرفه رایگان خسارت زیادی را به شرکتهای آب و فاضلاب کشور وارد میکند. در نتیجه وجود عامل و یا عوامل دیگر در کنار تعرفههای رایگان و یا جایگزین این تعرفهها با عوامل دیگر درجهت کاهش مصرف لازم و ضروری است. در مجموع، نتایج این مطالعه دلالت بر ضرورت بازنگری و پایش سیاست گذاریها و برنامهریزیهای تعرفه گذاری دارد. براین اساس پیشنهاد میشود با اصلاح نظام قیمتگذاری آب بهرهوری مصرف آب افزایش یابد.
Behdani Z. Study the Effect of Free Tariffs on the Amount of Excessive Water Consumption in the South Khorasan Province. Quarterly Journal of Energy Policy and Planning Research 2024; 10 (1) : 6 URL: http://epprjournal.ir/article-1-1175-fa.html
بهدانی زهرا. بررسی تاثیر تعرفه های رایگان بر میزان مصارف بی رویه آب در استان خراسان جنوبی. فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری وبرنامه ریزی انرژی. 1403; 10 (1) :145-169