آلودگی محیطزیست از نشانههای روشن آثار خارجی منفی است. کارخانهای که محصولی را تولید میکند از طریق آلوده کردن هوا، آب و... هزینههایی را برای دیگر اقشار جامعه ایجاد میکند که این هزینهها در مکانیسم قیمتها منعکس نمیشود. آثار خارجی مالکیت بردار نمیباشند، یعنی نمیتوان منافع یا مضار آثار خارجی را کاملاً به انحصار تولیدکننده آن درآورد بنابراین بازار که در آن مالکیت مبادله میشود، نمیتواند همه آثار یک فعالیت را نمایان سازد و به شکست بازار منجر میگردد. بهینه اجتماعی مستلزم این است که فایده خالص کل جامعه حداکثر شود، یعنی مجموع فایدهها و هزینههایی که به دلیل تولید نیروگاه به کل جامعه وارد میشود باید حداکثر شود. به عبارتی هزینههای خارجی که نیروگاه به جامعه وارد میسازد در تحلیل تعیین مقدار تولید باید لحاظ گردد. این نکته که جامعه چه مقدار حاضر است پرداخت نماید که با آثار خارجی منفی مواجه نشود ارزش اقتصادی هوای پاک را نشان میدهد. ارزشگذاری اقتصادی به دو روش مبتنی بر تقاضا و غیرمبتنی بر تقاضا انجام میشود. تقاضا را میتوان از دو طریق مورد برآورد قرار داد، اولاً از طریق بررسی خواستهای اعلام شده افراد برای محیطزیست پاک، ثانیاً با مطالعه و تحقیق پیرامون میزان خرید افراد از کالاهای بازاری قیمتگذاری شدهای که برای بهرهمندی از محیطزیست پاک مرتبط با آنها ضروری میباشد، میتوان مقدار تقاضا را معین نمود. در محاسبه ارزش اقتصادی بهبود راندمان نیروگاهها از اطلاعات سال 1393 در زمینه تولید برق در نیروگاههای کشور استفاده شده است. نتایج نشان میدهد اگر راندمان نیروگاهها به طور متوسط یک در صد افزایش پیدا میکرد با توجه به ساختار سوخت در نیروگاهها و هزینه خارجی معادل 294 میلیون دلار از هزینههای خارجی اجتناب میشد. در این روششناسی 294 میلیون دلار را ارزش اقتصادی افزایش یک در صد راندمان قلمداد میکنیم. بدیهی است متناسب با هزینه خارجی آلایندهها و گازهای گلخانهای عدد مذکور متفاوت خواهد بود.
Economic Valuation of Power Stations Efficiency Improvement. Quarterly Journal of Energy Policy and Planning Research 2016; 2 (1) :235-254 URL: http://epprjournal.ir/article-1-119-fa.html